"We gaan zaterdag naar een sinaasappelgaard, willen jullie mee?" Er is nog steeds een lockdown dus even een paar uur de stad uit… Kan dat al? Maar als het kan... natuurlijk willen we dat!! "Het is maar een uur rijden, dus laten we dan om 5.00 uur afspreken bij het huis van Tong Vang". "Prima!" Huuuuuhhhh… uurtje rijden en vertrekken in de nacht??!!
Bibberend van de kou zitten we zaterdagochtend in de auto met als enige knop die van de airco. Ieder met 3 man op de achterbank draaien we met twee auto's de snelweg op. Terwijl Judy de vooruit droogwrijft in de aardedonkere nacht ziet Albert ineens twee koplampen op ons afkomen. Blijkbaar zijn er wegwerkzaamheden maar de gitzwarte pionnen die ons dat duidelijk moeten maken liggen over de snelweg verspreid. Een deel kunnen we ontwijken, maar het andere deel horen we onder onze pickup doorroffelen.
Na het bezoek aan de sinaasappelgaard, die omgeven is door bergen, wordt er voorgesteld om even 19 km door te rijden naar een uitzichtpunt. We volgen de auto van het teamlid en na anderhalf uur lijkt ons de 19 km wel voorbij. "Nog een klein stukje, dan zijn we er" wordt ons verzekerd. Maar eerlijk is eerlijk, het is een prachtige rit!!
De lunch halverwege de rit hebben we maar even overgeslagen.
Na nog een half uur en totaal onderhand ruim 130 km verder wordt er gewezen naar een bergtop verderop. "Daar is het, we zijn er bijna." We zijn er bijna?! "Tong Vang, dat is nog een uur rijden om op die bergtop te komen!!" Maar goed wat moet je, dus we blijven 'geduldig' de andere pickup truck volgen. Na een uur stappen we hoog in de bergen uit in een arm dorpje en volgen we twee jonge vrouwen uit ons team. Binnen enkele tellen staan we met z'n allen in een huisje tussen een gezin met 6 kinderen, waaronder een pasgeboren baby en een inwonende oma. In deze ruimte van 6 bij 6 meter wordt geleefd, op een houtvuur gekookt en geslapen.
Het "uitzichtpunt" waar we zogenaamd naar onderweg waren, is familie die ze graag levensmiddelen willen brengen. De zak sinaasappelen die wij ze geven wordt dankbaar omarmd. Dit hadden we vanmorgen niet bedacht toen we om 5.00 uur vertrokken. De twee lange Nederlanders worden vriendelijk van top tot teen bekeken in het ongezond rokerige huisje. We zitten met de familie, worden vriendelijk getrakteerd op een ‘Hmong-pizza’, wat lijkt op een gigantisch stuk kauwgom zonder smaak. We praten en lachen met elkaar ook al kunnen we elkaar niet verstaan en merken dat we allemaal een enorme bemoediging zijn voor dit arme gezin.
We zijn blij dat we het hele eind hiervoor hebben gereden en we ondersteunen het gezin met sinaasappelen en allerlei andere levensmiddelen die we als team bij ons hadden. We kunnen het niet goed overbrengen hoe blij ze er mee zijn, maar we zien het in hun ogen en we beseffen nog een keer hoe goed wij het hebben.
Op 4 november namen we het stokje over van Chris en Sarah, het stel uit de VS dat we tijdelijk vervangen in het bedrijf. Bedrijfsmatig houdt het voor Albert niet veel in vergeleken bij wat hij gewend is, al is het ook weleens lastig om andermans bedrijf te runnen. De uitdaging zit voor ons allebei meer in het contact leggen met de medewerkers, ondanks de taalbarrière, en de manier van werken in deze zo totaal andere cultuur! Van het goed geregelde, haastige maar efficiënt werkende Nederland, zijn we in een land terecht gekomen waar woorden als 'klok, tijd en efficiënt' niet in het woordenboek staan.
Dat we moeten wennen aan de cultuur merken we het meest op kantoor in Vientiane. Ervan uitgaan dat JA ook echt JA betekent moet je niet. Het is een kwestie van gezichten lezen en dieper doorvragen. Er heerst een ontspannen sfeer want wat vandaag niet af is komt morgen wel en een agenda hebben we hier nog nergens zien liggen. Plannen worden een dag van tevoren gemaakt, maar kunnen ook zonder opgaaf van reden verschoven worden naar een datum die ook nog niet helemaal zeker is. Het is een bijzondere manier van werken, soms onhandig en irritant, maar we zijn allebei gezegend met een dosis flexibiliteit en kunnen er ook erg om lachen.
We hebben een goede klik met het team en ondanks dat we elkaar niet altijd verstaan wordt er heel wat gepraat en gelachen met handen en voeten en een beetje hulp van Google Translate.
Voor de Kerst hebben we iedereen een kadootje voor een collega laten kopen en de opdracht gegeven positieve woorden te spreken over degene die ze hebben getrokken. Zij betalen de helft van het kadootje en wij betalen de andere helft. Na een etentje in een restaurantje worden de kadootjes aan elkaar geven. Een speciale avond voor ze want "kadootjes krijgen is iets voor rijke mensen”. We hebben op het kantoor en in het atelier in Vientiane de leiding over een team van tien mensen. Vijf van hen zijn full-time bezig in het naaiatelier en de andere vijf werken op het kantoor daarnaast. Heel grappig is dat de boekhoudster en een man van de administratie net zo handig zijn met naald en draad, dus die springen weleens bij. Ook heeft het bedrijf een winkel in het centrum van de stad die 3 dagen per week open is.
Er worden prachtige Handmade-producten gemaakt van stof. Geen kleding, maar alles wat je naast kleding bedenkt maken ze wel zo ongeveer. Alles zo keurig en kunstig gemaakt, we kijken onze ogen uit! Voor corona bood het bedrijf 200 vrouwen in afgelegen bergdorpen een baan, nu zijn dat er nog 100. Omdat er geen toeristen zijn wordt er minder verkocht.
De naaisters in het atelier in Vientiane hoeven en kunnen we niets leren wat hun vak betreft! Het kantoor- en winkelpersoneel heeft wel behoefte aan hulp en aansturing. We helpen ze met communicatie, administratie en marketing, emails versturen aan klanten in het buitenland, structuur aanbrengen in hun werkzaamheden etc. Dingen die ze zelf lastig vinden. Met name het werken met andere culturen is voor hen moeilijk terwijl hun klanten toch juist vooral uit heel andere landen komen. En ja, dan helpt het hen als ze zo een aantal maanden optrekken met mensen van een heel andere planeet. We merken dat ze het fijn vinden om feedback en hulp te krijgen. Iets wat Sarah ons ook heeft gevraagd om te doen. Drie keer in de week geeft Albert het hele team een uur Engelse les en daarnaast oefent Judy dagelijks een-op-een de uitspraak met teamleden die Engels nodig hebben voor hun functie.
Het is leuk en interessant om met het team mee te gaan naar dorpen waar zij de producten ophalen en kwaliteitscontroles doen. Bij goedkeuring krijgen de vrouwen nieuwe handwerkopdrachten. Meisjes die dat willen krijgen borduurles van hun moeders en een paar meisjes laten ons trots zien hoe keurig zij dat al doen en er plezier in hebben. Het is tot onze geruststelling overduidelijk te merken dat dit geen kinderarbeid is.
Als de kwaliteitscontroles klaar zijn komt er een grote zak met leesbrilletjes tevoorschijn en zoekt ieder naar de juiste sterkte. Ook de mannen willen wel een leesbrilletje maar niet iedereen begrijpt goed waar ze voor zijn. Sommigen staan met de leesbril naar de bomen in de verte te kijken en leggen het brilletje dan teleurgesteld neer als de 'kwaliteit' toch niet zo goed blijkt te zijn. Als we alle kinderen een lekkere koek hebben gegeven vertrekken we naar het volgende dorp.
Onverwacht worden we op een zaterdag uitgenodigd om op een bruiloft aanwezig te zijn. Een voorrecht en bijzonder om mee te maken.
We mogen de pick-up truck van het bedrijf gebruiken en daar hebben we dagelijks plezier van, maar deelname aan het verkeer vereist een concentratie van 60 seconden per minuut. Scooters crossen links en rechts om je heen. Wil je linksaf slaan dan is het prima als je op de rechterbaan 'voorgesorteerd' staat, en staat het licht net op rood dan betekent dat niet altijd stoppen maar juist gas geven. Rood is hier het nieuwe groen. Je ziet de meest wonderlijke creaties kriskras over straat gaan. Parkeren mag ook op de stoep want scootmobielen en kinderwagens kennen ze hier toch niet. Rijden zonder verlichting is geen probleem en een kentekenplaat lijkt ook geen verplichting. In de stad rijdt niemand harder dan 40 km per uur en daarmee gaat het meestal dan ook goed. Tsja, verkeersregels zijn hier duidelijk slechts suggesties en zijn zeker niet iets om je erg druk over te maken…!
Myanmar
En ja, in schril contrast met het ontspannen leven in Laos staat de spanning die er in Myanmar is. Iedereen was blij de afgelopen jaren met de democratische hervormingen en economische groei en ook met de vrijheid van meningsuiting die ze gedurende vijf jaar hebben gekend. Maar sinds de staatsgreep door de militairen in februari afgelopen jaar hebben de mensen weer een leven van angst, intimidatie en beperkingen. De economie is ingestort, vrij spreken is onmogelijk geworden, de pers is aan banden gelegd en duizenden mensen zijn opgepakt, gemarteld en een groot aantal van hen is plotseling overleden binnen 24 uur nadat ze zijn gearresteerd. We hebben nog veel kontakten in het land en ze vertellen ons allemaal van de angst waarin de bevolking al bijna een jaar leeft. Hannah zei deze week nog dat ze op weg naar huis de geweerschoten van dichtbij hoorde. De persoon die de coördinatie had over de bouw van onze vakantiehuisjes in Taisun is al een tijd geleden gevlucht naar India. Hij was politiek actief en was een strijder voor de democratie en hij is zijn leven nu niet meer zeker. Niet alleen hij en zijn gezin, maar vele honderdduizenden mensen hebben hun huis moeten verlaten en zijn gevlucht.
De reisagent, waar we veel kontakt mee hebben, vertelt dat in de stad waar hij geboren is meer dan 750 huizen in brand zijn gestoken door de militairen. Ook de twee huizen die hij zelf bezat en door familie werden bewoond zijn beide in brand gestoken en verwoest. Zijn beste vriend die probeerde de brand te blussen is door de militairen doodgeschoten, gewoon omdat hij de brand wilde blussen die zij hadden aangestoken. Het is een ongelofelijke situatie. Maar toch is er ook hoop. En mensen gaan ook verder met hun leven. Mayzie, onze taaldocente, is zwanger. We kregen een aantal vragen van iemand die een bedrijf aan het oprichten is en hoopt dat er op termijn weer reizigers gaan komen. En Hannah gaat maar door met de kinderclubs die ze dagelijks aan huis heeft. Dagelijks komen er ongeveer 40 kinderen, tieners en jongvolwassenen bij elkaar in het huis van haar ouders. Ze leert ze Engels, zingen, dansen, teksten uit hun hoofd leren en doet allerlei leuke activiteiten met ze.
We hebben haar wat geld kunnen geven waar ze stoeltjes, tafeltjes en ander materialen mee heeft kunnen kopen. Wat een moed voor een jonge vrouw om zo in de situatie al deze kids een ontspannen tijd te bieden en ondertussen wat te leren met het oog op de toekomst.
We hebben de afgelopen 8 maanden elke maand geld kunnen geven voor noodhulp waarmee gezinnen te eten hebben gekregen en onderdak hebben gehad. Ook is hiermee hoop gekomen in de levens van een groot aantal mensen. We willen iedereen bedanken die hierin heeft bijgedragen. Laten we doorgaan met het bieden van hoop aan mensen, of dat nou is in Laos of in Myanmar. Met liefde en hoop kunnen mensen veel aan, gaan de ogen open voor de toekomst en groeit de nieuwe generatie op met mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Het is maar weinig wat we kunnen doen, maar we zijn dankbaar dat we toch een positieve invloed kunnen zijn voor de mensen die we hier in Laos en in Myanmar ontmoeten.
Comments